Ben je al langere tijd van plan om Sumatra te gaan verkennen? Ga je, zodra het weer mogelijk is, die droomreis maken? Grote kans dat Medan de eerste plaats is die je zult zien. Het is dan misschien leuk om je eens in de rijke geschiedenis van deze prachtige stad te verdiepen.
Medan is de hoofdstad van de provincie Noord-Sumatra en is ook de grootste stad op het gehele eiland Sumatra. Na Jakarta en Surabaya is Medan de derde grootste stad van Indonesië. Bovendien is Medan de belangrijkste toegangspoort voor Sumatra. Hier vind je namelijk de grootste luchthaven van het eiland, de Kuala Namu International Airport. En de grootste zeehaven van Sumatra, Belawan, ligt op 0ngeveer 30 kilometer van het centrum.
Medan is heel beroemd om een product: de Deli tabak. Deze tabak wordt verbouwd in de plantages in de buurt Medan. Vanuit Belawan wordt de tabak naar andere delen van de wereld verscheept om er sigaren van te maken. De ontwikkeling van Medan tot de grootste stad van Sumatra was veel te danken aan de opbrengst van de tabak.
Medan was gewoon een dorpje aan de rivier
Het woord medan betekent area of een groot plein. Want dat was Medan in het begin ook. Guru Patimpus, een Karo Batak afkomstig uit Karo Landen stichtte in 1590 het dorpje Medan in een buurt waar de Deli rivier en de Babura rivier samen komen. Deze rivieren vormden vroeger een belangrijk en best drukke handelsroute voor de regio. Over de rivier werden veel handelswaar vervoerd, waarvan de pepers de belangrijkste waren.
Het gebied waar Medan nu onder valt was vroeger een deel van het sultanaat Aru, een islamitisch Maleisische koninkrijk. De oorspronkelijke bewoners waren de Maleiers. Maar al heel vroeg in de 16de eeuw verhuisden veel mensen, voornamelijk de Karo- en Simalungun Batak uit de hooglanden van de Bukit Barisan, naar het lager gelegen Medan.
Kort na het ontstaan van Medan viel Iskandar Muda, de sultan van Atjeh de sultanaat Aru binnen. Gocah Pahlawan vertegenwoordigde de sultan van Atjeh in Aru. In die tijd voegde hij de dorpen in de buurt aan Medan toe. Ook stichtte hij nieuwe dorpen waardoor Medan qua oppervlakte flink groeide. Daarna doopte hij het sultanaat Aru om in sultanaat Deli. Vanaf dat moment noemde men de regio’s aan de oostkust van het noordelijke Sumatra Tanah Deli (het land van Deli).
In 1669 maakte Deli zich los van Atjeh en werd het weer een onafhankelijk sultanaat. Helaas viel Deli door oorlog later in handen van het sultanaat Siak uit Riau. In 1858 dwong de overheid van Nederlands-Indië de sultan van Siak om Deli aan haar over te dragen. Zodoende kwam Tanah Deli inclusief Medan onder de koloniale overheid.
De Deli tabak
In 1823 bezocht de Engelsman Jhon Anderson, als eerste Europeaan, Medan. In zijn boek Mission to The East Coast of Sumatera beschreef hij dat er op dat moment ongeveer 200 mensen in dorpje Medan woonden. Het dorpshoofd inde de belastingen van de bootjes die in die tijd goederen over de rivieren vervoerden. Terwijl de Nederlandse Volker vermelde dat Medan in 1860 niets meer was dan regenwoud afgewisseld met moerasachtig gebied. Hier en daar lagen dorpjes met bewoners van vooral Karo Batak en Maleiers die in Tanah Deli zijn komen wonen.
Medan ging pas groeien toen Europeanen tabaksplantages in Tanah Deli aanlegden. Men ontdekte dat de samenstelling van de grond en het klimaat in de regio heel geschikt waren om tabak te verbouwen. In 1863 gaf de sultan van Deli aan Nederlandse firma Van Keeuwen en Mainz & Co op erfpacht basis een stuk grond om een tabaksplantage aan te leggen. In Maart 1864 stuurde men de sample van de tabak uit Tanah Deli naar Rotterdam. Daar was men het erover eens dat deze tabak van zeer hoge kwaliteit was en heel geschikt was voor het maken van sigaren.
En Medan groeide maar door
In 1866 werd de tabaksfirma Deli Maatschappij opgericht. Al snel daarna legde dit bedrijf nog meer tabaksplantages in de regio aan. In 1874 waren er in totaal 22 tabaksplantages in Tanah Deli. Gezien de strategische ligging van Medan aan de rivier de Deli, verhuisde Deli Maatschappij haar kantoor van de hoofdstad van het sultanaat Deli, die toen nog in Labuhan was, naar Medan.
Nadien ging de internationale bedrijven uit het Westen grote bedragen investeren in het gebied. Naast de tabak werden ook andere plantages aangelegd. In de plantages werden rubber, palmolie en thee verbouwd. Omdat de plaatselijke bewoners niet voor de Europeanen wilden werken, lieten de eigenaren van de plantages gastarbeiders uit China en India komen om op hun plantages te werken. Veel Chinezen kwamen echter vaak in opstand en verlieten de plantages. De bedrijven vervingen ze met arbeiders uit Java. De Chinezen werden later gestimuleerd om in de handel te werken.
Wat ook bijdraagt aan de groei van Medan was de vondst van aardolie niet ver van de stad door A.G. Zeijlker in 1883. Deze vondst leidde in 1890 tot de oprichting van de K.N.M.E.P (Koninklijke Maatschappij tot Exploitatie van Petroleumbronnen Nederlands-Indië). Dit was de voorloper van de Koninklijke Shell en de Indonesische Pertamina.
In 1886 was Medan officieel een stad. Op 1 Maart 1887 werd Medan de hoofdstad van de Residentie Oost Sumatra. De Residentie van Oost Sumatra was een administratief gebied van Nederlands-Indië in de oostelijke gebieden van Noord Sumatra. Omdat het sultanaat Deli ook onder deze residentie viel, werd Medan ook de hoofdstad van dit sultanaat.
Waarom Medan de Parijs van Sumatra was
In 1908 richtte de koloniale overheid van Nederlands-Indië de Vereeniging Toeristenverkeer in Batavia op. Hiermee wilden ze het toerisme in Nederlands-Indië aan Europa, Amerika en Australië promoten. Om de toeristen over te halen gaven ze de toeristische trekpleisters op Java en Sumatra bijnamen van de mooie plaatsen in Europa. Bandung met haar mooie bouwwerken werd het Parijs van Java, de bergachtige Garut het Zwitserland van Java, Batavia met haar kanalen het Venetië van Java en Semarang het Gibraltar Java.
Ook Sumatra werd vereerd met mooie naamplaatsen. Zo noemde men de mooie bergachtige omgeving van Parapat aan het Tobameer het Zwitserland van Sumatra. En Medan met de vele mooi en nieuwe gebouwen was het Parijs van Sumatra.
De bijnaam Parijs van Sumatra had echter ook te maken met de concurrentie tussen Nederland en Groot-Brittannië. De Britten hebben Penang en Singapore aan de andere kant van de Straat Malakka met succes opgebouwd tot moderne steden. Omwille van hun trots wilden het stadsbestuur en de tabaksondernemers aan deze kant van de straat een tegenwicht bieden door Medan te ontwikkelen naar Europese maatstaven.
Volgens Alexander Avan, de schrijver van Parijs van Soematra, had het geven van deze naam weinig met toerisme te maken. Het Parijs van Sumatra was meer de afspiegeling van de luxe levensstijl van de eigenaren van de tabaksondernemingen in Deli. Ze maakten deze benaming populair om hun eigen successen te promoten. Dankzij hun was Medan -de hoofdstad van Deli’s tabaksindustrie- uitgegroeid tot een moderne stad met mooie gebouwen in Europese stijl.
Mengelmoes van culturen
Tegenwoordig wonen er ongeveer 2,3 miljoen mensen van verschillende etnische achtergrond en religie in Medan. Na de komst van de Chinezen, Indiërs en de Javanen, kwamen er ook mensen vanuit andere delen van Sumatra hier naartoe. Dat waren met name de Minangkabauer, Batak en Atjeeër. Maar ze kwamen niet om op plantages te werken. De meesten gingen werken in sectoren als handel, het onderwijs, de zorg of in sommige gevallen werden zij geestelijken.
Deze mengelmoes van culturele achtergronden zie je terug in het straatbeeld. Moskeeën, kerken, vihara’s (Chinese boeddhistische tempels) en hindoeïstische tempels wisselen elkaar af in het straatbeeld. Uiteraard geldt dit ook weer op het culinair gebied. Van Chinees tot Indiaas, Padang, Javaans, Bataks en Europees. In Medan kan je werkelijk waar ontzettend lekker eten.
Wat te zien in Medan
Anders dan bijvoorbeeld Yogjakarta met de beroemde Malioboro heeft Medan geen echte trekpleister. Er is geen echt centrum zoals in Nederland waar alle grote winkelketens op een plek liggen. Alle bezienswaardigheden en winkelcentra liggen verspreid over de stad en de meeste liggen niet op loopafstand. Gelukkig kan je met de bus overal goedkoop naartoe..
Desondanks is Medan wel een leuke stad om te verkennen. In het centrum, rondom de plek waar het dorpje Medan heeft gelegen, vind je nog genoeg oude bouwwerken uit de koloniale tijd die je aan het Parijs van Sumatra doet herinneren. Het oude stadhuis, de viaduct bij het station in Victoriaanse stijl, het postkantoor, het London Sumatragebouw en Bank Indonesia liggen allemaal in het stadscentrum.
Andere leukste bezienswaardigheden zijn:
- Kesawan, de Chinatown van Medan, is ook een leuke plek om te verkennen. Aan de Jalan Achmad Yani vind je koloniale gebouwen en winkelpanden.
- Uitkijkend op Jalan Achmad Yani kun je een hapje eten in het restaurant Tip Top. Dit restaurant bestond al in de koloniale tijd en sindsdien is er nauwelijks iets veranderd aan het interieur.
- Ook aan dezelfde straat ligt het huis van Tjong A Fie, bewoond sinds 1900. Het interieur is de afspiegeling van Chinese en Maleisische cultuur.
- Pajak Ikan, ook in Kesawan is een enorme stoffenmarkt waar je de mooiste stoffen voor het maken van een mantelpakje tot een bruidsjurk kunt kopen.
- Istana Maimoon, het paleis van de sultan van Deli. Ontworpen door een Italiaanse architect.
- Masjid Raya al Mashun, de mooie grote moskee van Medan.
- Kuil Shri Mariamman, een mooi hindoeïstische tempel in Kampung Madras, waar veel mensen van Indiase afkomst wonen.
- Graha Maria Annai Velangkanni, een katholieke kerk met Indiase architectuur.
- Crocodile Farm Sunggal, waar je oog in oog staat met duizenden levende krokodillen.
- Pasar Keramik Belawan, shop de mooiste keramische decoraties op keramische markt dichtbij de haven in Belawan. Ook kan je lekker uitwaaien in de omgeving van de grootste zeehaven van Sumatra.
- Merdeka Walk food court dichtbij het station, een walhalla voor de liefhebber van de street food.
- Shop till you drop in vele shopping malls die Medan rijk is. Medan Mall, Lippo Plaza, Deli Park Mall zijn hier maar een paar voorbeelden van.
Medan bezoeken
Vanaf Nederland is er geen directe vlucht meer naar Medan. Je maakt eerst een overstap in Jakarta, Singapore of Kuala Lumpur. In Medan kom je aan op Kuala Namu International Airport. Vanaf het vliegveld reis je het goedkoopst met de bus of met de trein naar de stad. Maar met de trein komt je het snelst aan. Je stapt uit in het station midden in het centrum. Eenmaal in Medan kun je makkelijk overal naartoe met de taxi, de bus of becak.
Het openbaar vervoer
Ondanks het feit dat de rijtijdenschema’s meestal ontbreken is het openbaar vervoer in Medan, en Indonesië in het algemeen, heel goed geregeld. Je kunt werkelijk met de bus overal naartoe. Medan heeft drie busterminals: Amplas, Sambu en Pinang Baris. Sambu is de terminal voor busjes die alleen binnen de stad rijden. In Medan heten ze sudako. Dat zijn minibusjes met 2 lange zitbanken achterin. Je stapt aan de achterkant in. Afhankelijk van de maatschappij zijn de busjes groen, geel, blauw of rood. Op de buitenkant staan nummers die hun traject aangeven. Deze busjes rijden niet verder dan de stadsrand en terminals Amplas en Pinang Baris.
In Amplas en Pinang Baris kan je een bus nemen om zowel naar de stad (de sudako dus), als naar bestemmingen daarbuiten te reizen. Als je het Tobameer wilt bezoeken, dan neem je eerst een sudako naar Amplas. Vandaaruit neem je de bus naar Parapat. Wil je echter de orang oetan in Bahorok bezoeken? Neem dan een sudako naar Pinanag Baris en vanuit daar de bus naar Bukit Lawang. Ook de bussen naar Berastagi vertrekken vanaf deze terminal.
Een taxi, sudako of becak?
Voor het vervoer binnen de stad Medan houd je gewoon een taxi of een sudako op straat aan. Het is verstandig om eerst met de chauffeur over de prijs af te spreken voordat je in een taxi stapt. Bij de sudako hoeft dat niet. Meestal hanteren ze een vaste prijs ongeacht de afstand. Je zegt gewoon tegen de chauffeur waar je heen wilt. Als je de juiste route aanhoudt zal hij je laten instappen. Ook als je van de ene terminal naar de andere wilt gaan, kan je zeker met een sudako reizen. Houd er wel rekening mee dat je veel langer onderweg bent omdat zij een traject moeten rijden en onderweg vaak stoppen om passagiers in en uit te laten stappen.
Heel leuk voor de kortere afstanden is de becak, de fietstaxi van Indonesië. In Medan vind je ze in twee variaties: de becak mesin en becak dayung. Becak mesin is gemotoriseerd, terwijl bij de becak dayung moet de bestuurder trappen. Net zoals bij de gewone fiets dus. Er passen 2 mensen in een becak.
Handige websites
- Skyscanner: vergelijk en vind de beste deal voor je vliegtickets
- GGD Reisvaccinaties: onbezorgd en veilig op vakantie
- Bol.com: ook voor al je reisbenodigdheden
- Trivago: vergelijk en vind je leukste hotel
DIT VIND JE MISSCHIEN OOK INTERESSANT
Dit artikel bevat affiliatielinks. Voor informatie klik hier.
