De stad Jakarta ligt op het eiland Java en is de hoofdstad van Indonesië. Althans, nog even. Want in 2019 heeft de regering bekendgemaakt de hoofdstad naar het oosten van eiland Kalimantan te verhuizen. Op het moment van dit schrijven zijn de voorbereidingen daarvoor in volle gang.
Het is heel jammer. Want Jakarta is identiek aan de geschiedenis van Indonesië die teruggaat tot in de 4de eeuw. Het is altijd het hart van Indonesië geweest. Jakarta is de nostalgie. Maar net als andere metropolen op de wereld is Jakarta te vol, te druk en heeft overvolle wegen. Terwijl Kalimantan heel dunbevolkt is, en bovendien ligt ook nog eens centraler ten opzichte van de rest van Indonesië.
Sunda Kelapa
Het oorspronkelijke Jakarta lag aan de uitmonding van de Ciliwung, de rivier die door het huidige Jakarta stroomt. Het heette toentertijd Sunda Kelapa of Sunda Kalapa, en vaak ook afgekort als Kalapa. Volgens de Portugeze bron was Kalapa een van de zeehavens die een Koninkrijk Sunda bezat. Koninkrijk Sunda was een hindoeïstische koninkrijk op West Java. Kalapa was de belangrijkste toegangshaven voor de Koninkrijk Sunda, want vanaf de haven kon men de Koninklijke hoofdstad genaamd Pajajaran -de huidige stad Bogor- in twee dagen bereiken.
Koninkrijk Sunda zelf was de opvolger van de Koninkrijk Tarumanegara, ook een hindoeistisch koninkrijk op West Java dat gesticht was in de vierde eeuw. Vermoed werd dat Sunda Kelapa de hoofdstad was van Tarumanegara, onder de naam Sundapura. Als het zo was, dan bestaat Jakarta al sinds de vierde eeuw dus.
Jayakarta
In de twaalde eeuw was Sunda Kelapa een drukke haven voor de specerijen, met name de peper, handel. Buitenlandse schepen uit China, Japan, Zuidelijk India en Midden Oosten meerden aan op deze haven. Ze brachten de kostbare handelswaren zoals porseleinen, koffie, zijde en gewone stoffen, geurtjes, paarden, wijn en kleurstoffen mee om te ruilen met de specerijen.
In de zestiende eeuw viel een islamitische sultanaat, Banten genaamd, Sunda Kelapa aan onder de leiding van Fatahillah. Op 22 juni 1527 veroverde hij dit havenstadje en veranderde haar naam in Jayakarta, dat de stad van overwinning betekende.
Batavia
De Nederlanders kwamen in Jayakarta aan het einde van de zestiende eeuw. De VOC veroverde, onder de leiding van Jan Pieterszoon Coen, Jayakarta na de overwinning op de Sultanaat Banten in 1619 en veranderde haar naam in Batavia. Onder de Nederlanders groeide Batavia tot een grote en belangrijke stad. De VOC had hier haar hoofdkwartier voor Azië, en na het koloniseren van het archipel werd Batavia de hoofdstad van het Nederlands Indië.
Om Jakarta uit te breiden lieten de Nederlanders slaven of arbeiders uit India, China en Indonesië zelf naar Batavia komen. De Indonesische arbeiders kwamen voornamelijk uit Maluku, Bali en Sulawesi. Deze arbeiders en hun gezinnen vormden hun eigen gemeenschappen en wijken. Daardoor ontstonden de wijken Pecinan of Kampung China (China Town), Pekojan, Manggarai, Kampung Melayu, Kampung Bandan, Kampung Ambon, Kampung Bali.
Maar de liefde kent geen ras. De leden van de ene gemeenschap trouwden ook met de leden van andere gemeenschappen. De nakomelingen van deze gemengde huwelijken vormden eindelijk een nieuwe bevolkingsgroep van Jakarta, de Betawi. Het woord Betawi is een verbastering van Batavia.
Djakarta (Jakaruta Tokubetsu Shi)
Op 9 maart 1942 gaven Nederlanders zich over aan Japan. Vanaf die datum bezette Japan Nederlands Indië. Om de harten van de Indonesiërs voor zich te winnen veranderden de Japanners de naam van Batavia in Djakarta. De Japanners zelf noemden Djakarta officieel Jakaruta Tokubetsu Shi. Dit deden ze om de speciale status van Jakarta als stad of gemeente te benadrukken.
Jakarta
Djakarta is de hoofdstad van Indonesië sinds de onafhankelijkheidsverklaring op 17 augustus 1945. Door de lancering van de Nieuwe Spelling van de Indonesische Taal in 1972 is Djakarta veranderd in Jakarta.
Soekarno, de eerste president van Indonesië ging verder met het uitbreiden en moderniseren van Jakarta. Om Indonesië, en Jakarta in het bijzonder, op de wereldkaart te zetten, zette hij grote en prestigieuze bouwwerken neer. Het Selamat Datang Monument, het Nationale Monument (Monumen Nasional of Monas) en de Istiqlal Moskee zijn voorbeelden van de beroemde, moderne iconen van Indonesië en veranderde de skyline van Jakarta voorgoed.
Ook na Soekarno gingen de uitbreiding en modernisering van Jakarta door. De Taman Mini Indonesie Indah is bijvoorbeeld ook een belangrijke bezienswaardigheid in Jakarta. In dit park, zo groot als 144 voetbalvelden, staan alle traditionele huizen van de Indonesische bevolkingsgroepen, allemaal op ware grootte gebouwd. Zo kun je bijvoorbeeld het huis van de Batak binnenlopen en bekijken hoe de gemiddelde huishoudens van de Batak er vroeger uitzagen.
Hoewel Jakarta vermoedelijk al sinds de vierde eeuw bestaat, wordt de officiële oprichtingsdatum toch 22 juni 1527 aangehouden. Dat is dus de datum waarop Fatahillah de naam Sunda Kelapa in Jayakarta heeft veranderd.
Een citytrip naar Jakarta
Waarom niet? Voor veel mensen is Jakarta het startpunt om hun rondreis door Java te beginnen. Meestal bezoeken ze een paar bekende bezienswaardigheden van de stad. Hierbij staan een of meer van deze hoogtepunten bijvoorbeeld de oude haven, de oude stad, het Monas monument, en nog wat vrijwel altijd in het programma. Meestal gebeurt het in een of één halve dag, alles in vogelvlucht. Want de volgende dag moeten ze weer in de auto of de trein stappen om hun reis buiten Jakarta te vervolgen. En dat is heel jammer, want Jakarta heeft wel veel meer interessants om te ontdekken.
Kota Tua, – de oorspronkelijke oude stad Sunda Kelapa, Jayakarta en later Batavia-, met het museum en de oude haven die nog steeds de naam Sunda Kelapa draagt is natuurlijk een hele mooie bezienswaardigheid. De moderne kant van Jakarta ontdekken is echter net zo leuk. Ontdek eens de skyline van Jakarta door in de bussen van Trans Jakarta te stappen. Bezoek ook zeker de vele grote shoppingmalls waar je niet alleen lekker kan shoppen, maar ook de lekkerste Indonesische en buitenlandse gerechten kan proeven. Maak in een bezoek kennis met de cultuur uit alle hoeken van Indonesië in de 144 hectare groot Taman Mini Indonesia Indah. Ook het Baduy dorp is interessant. Kortom, je vervel je geen moment in Jakarta.
En als drukte van Jakarta jou even net te veel is
Vind je het een geweldig idee om al het moois van deze stad te ontdekken, maar ook wel fijn om de drukte te ontvluchten? Ja, ook dat kan. Want heel vlakbij ligt een paradijs te wachten. Ten noorden van Jakarta bevindt zich Pulau Seribu (Duizend Eilanden), een eilandengroep met mooie stranden en helder blauw water die je vanaf Jakarta per boot kan bereiken. Op Pulau Seribu kan je heerlijk relaxen, zwemmen of zonnen. Wil je liever actief zijn? Dan biedt Pulau Seribu ook activiteiten om de mooie onderwaterwereld te ontdekken. Hier kan je namelijk, al snorkelend en duikend, zwemmen tussen de kleurrijke koraalvissen.
Handige websites
- Skyscanner: vergelijk en vind de beste deal voor je vliegtickets
- GGD Reisvaccinaties: onbezorgd en veilig op vakantie
- Bol.com: ook voor al je reisbenodigdheden
- Trivago: vergelijk en vind je leukste hotel
Dit artikel bevat affiliatielinks. Voor informatie klik hier.
