Indonesië kent zoveel mooie en bekende bestemmingen dat het soms moeilijk kiezen is wat je nou wilt bezoeken. En omdat het land ook nog zo groot is en die bestemmingen vaak niet naast elkaar liggen, krijg je misschien maar een fractie te zien van dit schitterende land. Een van de bekendste trekpleisters in Indonesië is de Candi Borobudur. Candi is de benaming voor oude hindoeïstische en boeddhistische tempels in heel Indonesië. Behalve op Bali, daar noemen ze een tempel pura.
Candi Borobudur is een van de vele tempels op Java en verreweg de bekendste. Als Pura Tanah Lot het icoon van Bali is, dan is Candi Borobudur het icoon van Java. Borobudur is niet alleen prachtig en majestueus, maar ook een waar kunstwerk en een knap staaltje architectuur in een. In het bouwwerk zit maar liefst ongeveer 56640 kubieke meter aan stenen verwerkt en dat zonder gebruik te maken van een bindmiddel zoals het cement. De stenen zijn zodanig bewerkt en volgens bepaalde constructie geplaatst dat ze aan elkaar passen, net zoals de straatstenen.
Bovendien word je bij de tempel ook nog getrakteerd op een magnifiek uitzicht. Candi Borobudur staat op een berg midden in een groene en bergachtige omgeving met nabijgelegen vulkanen. In het noordwesten kijk je uit op de Sindoro en Sumbing vulkanen en in het noordoosten staan de Merapi en Merbabu vulkanen. Het bezoek aan de tempel tijdens de zonsopgang is daarom heel populair.
Over Candi Borobudur
Candi Borobudur is de grootste boeddhistische tempel ter wereld. Het ligt in de provincie Midden-Java, ongeveer honderd kilometer van de hoofdstad Semarang en veertig kilometer van de stad Yogyakarta. Niemand weet precies wat de naam van deze tempel nou is, al zijn er wel veel theorieën over. Maar het dorp waarin de tempel zich bevindt heet Borobudur, vandaar de naam Candi Borobudur.
De tempel heeft de vorm van een vierkant van 123 bij 123 meter. Hij was bij de bouw 42 meter hoog en heeft 9 verdiepingen. Candi Borobudur heeft iets weg van een piramide. De basis is een stevige voet gevolgd door vijf vierkante terrassen. Daarboven vind je een kegelachtige stam met drie ronde platforms. De balustrades en de muren van de terrassen zijn mooi versierd met Boeddhabeelden en panelen met uit de steen gehouwen reliëfs. De panelen hebben een totale oppervlakte van maar liefst 2500 vierkante meter. Het zal je dus wat uren kosten, wil je al deze reliëfs bekijken.
Rondom de platforms staan 72 opengewerkte, klokvormige stoepa’s. In elke stoepa vind je een beeld van zittende Boeddha. Een stoepa is een boeddhistisch religieus bouwwerk dat heilige relikwieën van de Boeddha bevat. Op zich is de Candi Borobudur gewoon een hele grote stoepa met erbovenop kleinere stoepa’s.
Van onder naar boven symboliseren deze stoepa’s de weg die elke boeddhist moet afleggen om in het Nirwana te komen. Een leuk weetje: Als je je hand door een gat van de stoepa steekt en de Boeddha kan aanraken dan zullen al je wensen vervuld worden.
In het midden van het bovenste platform vind je de top, de grote centrale stoepa. De grote stoepa staat symbool voor het Nirwana. Deze stoepa is helemaal dicht en er zit geen Boeddhabeeld in. Dit was tijdens de renovatie weggehaald en staat nu in een museum in het Borobudur parkcomplex. Hier staat ook de chattra, de oorspronkelijke top van de grote stoepa in de vorm van 3 paraplus onder elkaar.
Wie heeft de Candi Borobudur gebouwd?
Wie heeft de Borobudur gebouwd? Dat weet eigenlijk niemand. Waarschijnlijk waren het de vorsten van de Syailendra dynastie, een groot boeddhistisch koninkrijk dat van 750 tot 850 na Christus. op Java de scepter zwaaide. En wat het bouwjaar was weet men ook niet heel zeker. Maar waarschijnlijk moet de tempel ergens tussen het jaar 760 en 830 zijn gebouwd. Dat was namelijk de periode van de hoogtijdagen van de Syailendra dynastie. De bouw zou bijna 75 jaar hebben geduurd.
Ten op zichte van de meeste candi’s op Java ligt de Borobudur een stuk hoger. Deze tempel is gebouwd op de top van een berg aan de Keduvlakte, een bergachtig gebied bij de vulkaan Merapi, Over de vreemde ligging van de Borobudur ontstonden wat meningsverschillen onder archeologen aan het begin de 20ste eeuw. Zo zou volgens W.O.J. Nieuwenkamp, een Nederlandse expert op het gebied van hindoeïstische en boeddhistische architectuur, Candi Borobudur gebouwd op een opgedroogd oeroud meer. De Keduvlakte was volgens hem vroeger een meer.
Hij vond dat Candi Borobudur op een lotus leek. Daarom was hij van mening dat de tempel gebouwd was als een drijvende lotus op het meer. De drie ronde platforms moesten de bloembladeren de lotus voorstellen.
Helaas vonden de andere archeologen de bevindingen van Nieuwenkamp te mooi om waar te zijn. Volgens hen waren er geen archeologische bewijzen van het meer te vinden. Candi Borobudur was dus gewoon op de vaste grond gebouwd, niet op een berg in een een meer.
Verlaten, vergeten en verdwenen
De islam kwam naar Indonesië rond de 7de eeuw, maar pas in de 14de eeuw was de meerderheid van de bevolking moslim geworden. Rond die tijd begon ook de invloed van het hindoeïsme en het boeddhisme te verdwijnen. Steeds meer hindoeïstische en boeddhistische koninkrijken verzwakten en vielen in handen van de islamitische sultans. Toen in 15de eeuw ook het Majapahit koninkrijk uit elkaar viel was de invloed van het hindoeïsme en het boeddhisme op Java geminimaliseerd.
Het grootste deel van de bevolking bekeerde zich tot de islam en bezocht de tempels niet meer. Het bezoek aan de tempels werd taboe. Er zou zelfs het bijgeloof onder de bevolking bestaan dat tempels associeerde met ongeluk, rampspoed en levensleed. Mensen geloofden dat oude en beschadigde tempels huis boden aan spoken en onnatuurlijke elementen. Het bezoeken en verstoren van de tempels kon ongeluk met zich meebrengen.
Vele tempels waaronder de Candi Borobudur raakten daardoor overwoekerd en verdwenen langzaamaan helemaal onder de planten en bossen.
Sir Raffles, de redder van de Candi Borobudur
Dat de Candi Borobudur niet voorgoed vergeten werd was te danken aan Thomas Stamford Raffles, dezelfde Raffles die de staat Singapore heeft gesticht. Van 1811 tot en met 1816 was het bestuur van Java tijdelijk in handen van de Britten nadat ze het leger van de Nederlanders in een oorlog om Java hadden verslagen. Raffles was zolang de Gouverneur General van de Britten in Indonesië.
Geluk bij ongeluk zou je bijna kunnen zeggen. Want zonder hem was Candi Borobudur voorgoed verloren geweest. Raffles had een grote voorliefde voor de Javaanse cultuur en geschiedenis. Toen hij te horen kreeg dat er een groot monument verborgen lag in de bossen bij het dorp Bumisegoro, stuurde hij meteen H.C. Cornelius, een Nederlandse ingenieur op onderzoek uit. Met 200 man lukte het Cornelius de bomen en planten weg te kappen en Borobudur onder de aarde vandaan vrij te maken.
Sinds deze ontdekking is Candi Borobudur meerdere keren gerenoveerd. De laatste renovatie was in 1982, mede door de hulp van het UNESCO. Sinds 1991 staat Candi Borobudur ook in de UNESCO werelderfgoedlijst.
De reliëfs en het levensverhaal van Boeddha
De reliefs van de Borobudur vertellen over het levensverhaal van de Boeddha, en de fases die een mens moet doormaken om Nirvana te bereiken. Dit verhaal kan je in chronische volgorde volgen als je bij de hoofdingang aan de oostzijde naar links afbuigt en steeds met de klok mee loopt.
Boedha was geboren als een hindoeïstische prins. Zijn naam was Siddharta Gautama. Het levensverhaal van Boeddha begon bij zijn moeder die droomde van een witte olifant in haar buik, waardoor ze wist dat ze zwanger was. Toen Siddharta negen dagen oud was overleed zijn moeder. Hij leefde een onbezorgd en luxe leven binnen de paleismuren. Hij trouwde toen hij zestien jaar oud was en kreeg een kind.
Toen hij negenentwintig jaar oud was maakte hij een wandeling buiten de paleismuren en was geschrokken van wat hij zag. Hij zag een zieke man, een oude man en een dode man. Hij wist niet dat dat bij het leven hoorde. Vervolgens zag hij een eenvoudige maar tevreden monnik voorbijlopen. Zijn bediende vertelde dat die monnik alle zijn wereldbezittingen heeft achtergelaten en leefde in luwte, vrede en eenvoud. Vanaf dat moment besloot Siddharta Gautama het luxe paleisleven te verruilen met het monnikenbestaan en het zoeken naar verlichting.
Hoe kom je er
Omdat de Candi Borobudur maar 40 km van Yogyakarta verwiderd is, kun je het beste naar Yogyakarta reizen en hier een accommodatie boeken. Vanuit Amsterdam is er geen directe vlucht naar Yogyjakarta. Je zou dus eerst in Jakarta, Denpasar, Kuala Lumpur of Singapore over moeten stappen. Op Skyscanner kan je de tickets vergelijken om de beste prijs te boeken. Zowel vanaf Jakarta als vanaf Denpasar kan je ook per trein naar Yogyakarta, maar je moet wel eerst met de boot van Bali naar Java oversteken voordat je de trein kan nemen.
In Yogyakarta ga je eerst naar Jombor terminal met de Trans Jogja bus. Je neemt de bus met de route A. Vanaf Jombor terminal vertrekt een bus ieder half uur naar Borobudur. De rit duurt ongeveer anderhalf uur en je stapt uit in terminal Borobudur. De ingang van de tempel is vanaf daar slechts 15 minuten lopen. Als je geen zin hebt om te lopen kun je een ojek (motortaxi) of becak (fietstaxi) nemen. Maar waarom zou je, de looproute langs het mooie Park Borobudur is al een ervaring op zich. Terwijl je loopt zie je de Candi Borobudur in de verte opdoemen. Echt een geweldig uitzicht.
Wil je liever niet afhankelijk zijn van bussen? Huur een auto met chauffeur. Dit is handig als je meerdere plekken wil bezoeken, zoals de Candi Prambanan, Candi Pawon, Candi Mendut, het plaatsje Kaliurang of het strand.
Borobudur bezoeken met een toer is ook een leuke optie. Deze tour kan je overal in Yogyakarta boeken. Je wordt door een chauffeur in je hotel opgehaald en naar Borobudur gebracht en breng je naar je hotel weer terug.
Tickets kan je kopen ter plaatse aan de hoofdingang of vooraf online op Taman Wisata Candi (borobudurpark.com). Op dit moment kost een ticket voor een volwassene 25 USD.
Rondreis
Niet iedereen is dol op avontuur of verrassingen. Vind je bestemmingen buiten gebaande paden iets te spannen? Wil je meer dan Yogyakarta en Borobudur zien maar geen zin hebt om zelf je bestemmingen uit te zoeken? Of wil je veel van de hotspots van Indonesië wel zien maar je hebt maar weinig tijd? Boek dan een privé rondreis van Java naar Bali. Deze rondreis met een privéchauffeur begin je in Jakarta en voert je langs de highlights van Java inclusief de Candi Borobudur, Candi Prambanan en Yogyakarta. Daarna rust je uit en geniet nog na op het strand op Bali voordat je weer naar huis vliegt.
Feiten over Candi Borobudur
- Van de 2672 panelen met reliëfs van Candi Borobudur bevatten 1460 reliëfs Boeddhistische verhalen en zijn de overige 1212 reliëfs puur ter decoratie.
- Oorspronkelijk zat op de grote stoepa een top met drie paraplus genaamd chattra, maar omdat het zo vaak schade liep door blikseminslagen besloot men het weg te halen en te verplaatsen naar het museum Karmawibhangga, nabij de Candi Borobudur.
- Door roof en diefstal zijn veel van de 504 Boeddhabeelden op de Borobudur beschadigd en hebben ze soms zelfs geen hoofd meer.
- Door een bomaanslag in 1985 zijn negen van de 72 stoepa’s op de platforms blijvend beschadigd.
- De Candi Borobudur wordt jaarlijks door ongeveer 2,5 miljoen mensen bezocht en is daarmee het drukstbezocht zelfstandige object in Indonesië.
- Candi Borobudur is nog steeds in functie als een gebedshuis om Boeddha te vereren. Iedere ochtend loopt een monnik met de klok mee langs alle stoepa’s. En een keer per jaar is de tempel het centrum voor de viering van de Wesak, de boeddhistische feestdag.
Handige websites
- Skyscanner: vergelijk en vind de beste deal voor je vliegtickets
- GGD Reisvaccinaties: onbezorgd en veilig op vakantie
- Bol.com: ook voor al je reisbenodigdheden
- Trivago: vergelijk en vind je leukste hotel
DIT VIND JE MISSCHIEN OOK INTERESSANT
Sambal telor balado: gebakken eieren in pittige rode saus | Recept
Urap: Javaanse gemengde groente met geraspte kokos | Recept
Rendang: heerlijk rundstoofvlees uit West-Sumatra | Recept
Dit artikel bevat affiliatie links. Voor meer informatie klik hier.
